سەماحەتی حەكیم .. ڕەوتی حیكمەی تەوەری میانڕەویی وهاوسەنگییە لە هاوكێشەی عێراقیدا
لەكۆنگرەی سێیەمی خولی دووەمی دەستەی گشتی ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی، بەڕێز عەمار حەكیم سەرۆكی ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی پیرۆزبایی هەردوو جەژنی قوربان و غەدیری لە ئامادەبووان كرد، هەروەها باسی ژیاننامەی عەلامە سەماحەتی شێخی كۆچكردوو حەمید معەللا ئەلساعدی (خوای لێخۆش بێت)ی كرد، سەماحەتی ڕونیكردەوە كە جەژنی قوربان بەڵگەی قوربانیدانە لەپێناوی پڕۆژەی پەیام لەكاتێكدا جەژنی غەدیر نموونەیەكی سەركردایەتییە لەپرۆژەی پەیامی كە ئەمیری مسوڵمانان عەلی "سڵاوی لێبێت" نوێنەرایەتی دەكات.
سەماحەتی ئاماژەی كرد كە دۆخی ئێستا لەڕووی سەقامگیری سیاسی و كۆمەلایەتی و ئەمنی و ڕەزامەندی میللی لەسەر ئاستی حكومەت و كرانەوەی هەرێمی و نێودەوڵەتی لەسەر وڵات، هەروەها گوتی ئەو كۆنگرەی ئێستا لەكاتێكدا هاتوە كە دۆخی هەرێمی و نێودەوڵەتی هەستیارە، دەبینین خۆڕاگری ئەفسانەیی لە غەزەی گەمارۆدراو و ئەگەرەكانی شەڕی ئیسرائیلی بۆ سەر لوبنان و جگە لە شەری ڕووسیاو ئۆكراینا و هەڵبژاردنەكانی ئەمەریكا و دەرئەنجامەكانی.
سەماحەتی گوتیشی ئێمە سروشتی ئەو ئاستەنگانەمان ڕوونکردوەتەوە کە ڕووبەڕووی ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی بوونەتەوە و چۆن تووشی شۆک و بەرەنگارییەکان بووە دواتریش بەسەری زاڵ بووە، لە کاتێکدا پابەندبوون بە پرەنسیپەکان و ڕانەکێشراوە بۆ دەنگێکی بەرز و هەستی ناوخۆیی و دەرەکی، ئەوەش ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی كردوە بە تەوەرەی مامناوەندی لە هاوکێشەی عێراقیدا.
سەماحەتی گوتیشی هەڵبژاردنە ناوخۆییەکان وەک بەشێک لە چاککردنەوەی ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی لە ڕووی کورسی و ژمارەی دەنگەکانەوە هات و دەنگی حیكمە بە دەنگی پاک وەسف کرد و هەروەها ئاماژەی بە قبوڵکردنی کۆمەڵایەتی حیكمە کرد، چونکە حیكمە پشتیوانی خۆی بۆ حکومەت لە بواری بنیاتنانەوە و گەشەپێدان نیشاندا.
بەڕێز حەكیم لە ئاستی نەتەوەیی و لەسەر ئاستی چوارچێوەی هەماهەنگی و لەسەر ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتی ڕوونکردنەوەی ئەوەی دا کە ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی بە مامناوەندی و باوەڕپێکردن و متمانە ناسراوە و ئەمەش بووە هۆی چارەسەرکردنی زۆرێک لە کێشە ناوخۆیی و دەرەکییەکان دوور لە قسەی ڕاگەیاندن و شانازیکردن بەو دەستکەوتانەوە، چونکە گرنگ ئەوەیە کە ئامانجەکە بەدەست بهێنرێت بەبێ ڕەچاوکردنی ئەوەی كە کێ بەدەستیهێناوە.
سەماحەتی گوتیشی کە یەکەم جار شکۆمەندی خودا ئنجا خوێنی شەهیدەکان بنەمای دەستکەوتەکانی ڕەوتی حیكمەی نیشتمانی بوون کە ئاماژە بە گرنگی پشت بەستن بە خودا دەکات و هیچ کاریگەرییەکی لەسەر بوونی شکۆی دیکە بۆ ئەو نییە و جەختیشی کردەوە لەسەر ئەو باوەڕەی کە ئێستا حیكمە ئێستایەکی نێردراوە و کارەکانی بۆ نزیکبوونەوە لە خودای گەورە و خزمەتکردنی خزمەتکارەکانیەتی.
هەروەها ئاماژەی بە گرنگی پێشبینیکردنی ڕووداوەکان و پابەندبوون بە میکانیزمەکانی ئەو پێشبینیکردنە کرد، هەروەها بیرھێنانەوە لە ئەزموون و وانەکان و وێستگەکانی مێژوو و پابەندبوون بە پێگەکەوە بەبێ گوێدانە باوەڕی ئەوانی دیکە لە پێگەی داناییدا، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە هەڵوێستی دانایی بووەتە جێگای قسەکردن و بۆ خەڵكی تا وادەیەكی دی دەبێتە بنەمایەكی گرنگ.
سەماحەتی حەكیم جەختی لە ئارامگرتن و درێژکردنەوەی کردەوە و گوتی کاری سیاسی پێویستی بە کاتی پێویست هەیە بۆ سەقامگیرکردنی پێگەکە و داوای پابەندبوون بە قوتابخانەی چاوەڕوانی دەرچوون و گوتی نابێت بەدڵ تەنگی مامەڵە لەگەڵ ڕووداوەکان بكرێت کە لە ئێستادا بەرهەمیان نییە و ئەو بەرنامانەی بەبیرهێنایەوە کە لە ساڵی 2013 دا پێشکەش بە پارێزگاکان کرا و ڕۆڵی ئەو بەرنامانەی لە بەدیهێنانی پەرەپێدان و بنیاتنانەوە لە پارێزگاکاندا.
بەڕێز حەكیم جەختی لە سەقامگیری باوەڕی سیاسی و ناسنامەی سیاسی کردەوە و وتی کە بوونی هەردوو ناونیشانەکە ڕەسەنایەتی بەدەست دەهێنێت و داوای شانازی بە بیروباوەڕی سیاسی حیكمە و ناسنامە و مێژوو و هێما و شەهیدەکانی دەکات و جەختی لەوە کردەوە کە خۆ بەدوورگرتن لە مۆرکردنی لایەن و گرنگی لێبوردەبوون و خۆدوورگرتن لە ناکۆکییە لایەنەکان و جەختکردنەوە لەسەر کارێکی بەرهەمدار و هاوسۆزی لەگەڵ پێغەمبەری خودا "ئاشتی لەسەر ئەو و خێزانەکەی بێت."
بەڕێزیان جەختی کردەوە لەسەر ڕێگای ڕەوتی حیكمە و بە مامناوەندی و بێ لایەنی و ڕوونکردنەوە و هەڵگرتنی ئەنجامەکانی و گوتی گرنگی جیاکردنەوەی نێوان پەلە و پەلەکردن لە دەربڕینی هەڵوێستە سیاسییەکان و جەختکردنەوە لەسەر هاوسەنگی و توخمی سەقامگیری لە وڵاتدا، چونکە مامناوەندی هێزێکە نەک لاوازی و کلیلی بەدەستهێنانی سەرکەوتنە.
هەروەها لەكۆتاییدا جەختی کردەوە لەسەر گرنگی کاری دامەزراوەیی و ڕۆڵی لە بەدەستهێنانی کەڵەکەبوونی ئەرێنی پڕۆژەکە و ئاماژەی بەوە کرد کە دامەزراوەیی یارمەتی فراوانکردن و لەخۆگرتنی وزەی ئێستا دەدات و ڕێگری لە کەسیەتی و مۆنۆپۆلی کار دەکات، هەروەها ئاماژەشی بەوەدا کە دامەزراوەیی یارمەتیدەرە بۆ بنیاتنانی مرۆڤ و پەرەپێدانی تواناکانی، کە یەکێکە لە سەختترین شێوازەکان بەڵام هەمیشەییە.
لە كارە پێشینەییەكانی ئەم قۆناغەدا، سەماحەتی جەختی کردەوە لەسەر بنیاتنانی ڕۆحی و ئەخلاقی و سیاسی و گرنگیدان بە ڕێکخستن و پابەندبوون بە یاساوە و داوای کار کرد بۆ بەرهەمهێنانی سەرکردەی نوێ بە گرنگی داهێنان و بەجێهێشتنی پشتبەستن و سکاڵاکردن و ئامانجکردنی کەسانی دیکە و ئاماژەکردن بە گرنگی زانست و نمرەی زانستی و پەسەندکردنی تایبەتمەندی دەگمەن و هاوچەرخ بە گرنگی پەیوەندی مەیدانی و پەیوەندی بەردەوام و پابەندبوون بە ڕێنماییە پەسەندکراوەکان.
بەڕێز حەكیم لەكۆتاییدا جەختی لە پشتیوانیکردنی سەرکەوتنەکانی حکومەتە فیدراڵی و ناوخۆییەکان کردەوە بۆ بەدیهێنانی دەستپێکردن و بنیاتنانەوە و بنیاتنانەوە و هەروەها داوای گرنگیدان بە لایەنە ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتی و ئەخلاقییەکان و ڕووبەڕووبوونەوەی ئاستەنگەکان لەو بوارانەدا کرد بە گرنگی ئامادەکاری بۆ شایستەكانی داهاتوو.
